Discriminatie!

Over anti-discriminatie en onderscheidingsvermogen. Welke twee wapens leer je in meditatie hanteren? Een mysterieus boek en een miraculeus zwaard.

“It especially annoys me when racists are accused of ‘discrimination.’ The ability to discriminate is a precious facility; by judging all members of one ‘race’ to be the same, the racist precisely shows himself incapable of discrimination.”

— Christopher Hitchens

Deze musing werd geïnspireerd door mijn gepassioneerde jonge dochter annex activiste. Zoals vele jonge mensen was zij diep verontwaardigd door de dood van George Floyd. Aan de ontbijttafel was ons gezin een ‘Black Lives Matter' militante rijker. “Ik ben tegen elke vorm van discriminatie!” zei ze. Met alle sympathie voor haar jeugdig engagement heb ik haar uitgelegd dat beweren dat discriminatie slecht is, oneigenlijk taalgebruik is. Discrimineren betekent ‘een onderscheid maken’ en is een zeer positieve vaardigheid. Het betekent dat je zelf kan nadenken. Wat wij terecht verkeerd vinden is het feit dat je tegen bepaalde mensen gaat discrimineren op basis van ras, gender, geloof of klasse.

Ik heb haar uitgenodigd om haar discriminatoire spieren te oefenen door actief op zoek te gaan naar andere standpunten over deze hot topic. Binnen de kortste keren had ze een veel genuanceerder beeld van dit tragisch voorval. Gematigde stemmen in de black community (1) betreurden het vandalisme en de plunderingen en waren niet blij met het feit dat hun beweging door witte mensen gekaapt was voor partijpolitieke doeleinden. Ze was verbaasd dat dezelfde politici die feestjes en andere manifestaties afkeurden, geen graten zagen in anti-racistische betogingen die alle corona-regels negeerden.

Mijn dochter is eigenwijs, dat heeft ze van mij geërfd. Toen ik haar attent maakte op het feit dat ze zich door de media had laten bespelen, was ze eerst in haar gat gebeten en daarna voelde ze zich ‘gepakt’. Het trainen van paarden en honden heeft haar iets geleerd over conditionering. Vanaf nu zal ze zich niet zo snel en gemakkelijk meer laten opjutten door de media. De timing van al dat gedoe rond racisme was volgens mij bedoeld om de aandacht van het corona debacle af te leiden. Honden-trainers gebruiken dezelfde oude truc tegen ongewenst gedrag: afleiding (2).

Dat was politiek, een gemakkelijk doelwit. Belangrijker dan die uiterlijke opwarmer, wat betekent discriminatie op innerlijk vlak? Veel! Wat men in het Frans ‘discernement’ en in het Engels ‘discernment’ (van het Latijn ‘discernere’) noemt, ‘discriminatio’ in het late of kerklatijn, wordt in traditionele kloosterordes en in de moderne wetenschap terecht gezien als één van de belangrijkste kwaliteiten voor elke waarheidszoeker.

Zwaard & Boek

Copyright: Artist Jampay Dorje, also known as Ben Christian, Source: https://buddhaweekly.com/

De boeddhisten spreken van het zwaard van boeddha en bodhisattva Manjoeshri. In Wikipedia lees je: In zijn mannelijke rechterhand, ook wel methodenhand genoemd, draagt hij een zwaard dat door de onwetendheid snijdt en tegelijkertijd als een fakkel licht in de duisternis brengt. In de vrouwelijke linkerhand, of wijsheidshand, draagt hij het boek van transcendente wijsheid.

Daarmee geven zij aan dat wijsheid altijd gepaard gaat met onderscheidingsvermogen. Mediteren is tegelijk zacht en hard, je moet zowel een softie zijn (in de goede zin van iemand met een warm hart) als een onverbiddelijke krijger. Een ‘softie’ zonder power is een sul. Een ‘slimme’ zonder hart is een eikel. Gebruik je twee handen of hersenhelften. Met de ene hanteer je een zwaard, met de andere houd je een boek vast. Het zwaard is het universeel symbool dat men van oudsher gebruikt om de magie van discriminatie, onderscheidingsvermogen of hogere intelligentie voor te stellen. Denk aan Excalibur. Het boek stelt de wijsheid voor. Weg met de tv en de media, lees boeken.

Methode

Zwaard in de Rechterhand

“Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard.”

— Matteüs 10:34

Wat denk jij van die vreemde uitspraak van Jezus? Hij was geen doetje. Personages hors categorie zoals Socrates en Jezus zijn ordeverstoorders en altijd een doorn in het oog van het establishment. Zij brachten het lichtend zwaard dat snijdt door onwetendheid en licht brengt in de duisternis. Dat werd hen niet in dank afgenomen. Voor beide heren eindigt hun aardse verhaal vroegtijdig, de gevestigde orde heeft hen gedood. By the way, wees extra op je hoede voor ‘establishment filosofen’ (een contradictio in terminis) en spirituele leraars die aanpappen met de superrijken of in de media bejubeld worden:

Wederom zeg Ik u, het is gemakkelijker, dat een kameel gaat door het oog van een naald dan dat een rijke het Koninkrijk Gods binnengaat (Matteüs 19:24).

Letterlijk bedoeld? Neen. De Bijbel moet je figuurlijk kunnen lezen. In spirituele zin is rijkdom een symbool voor alle mentale bagage die we in ons leven geërfd en vergaard hebben en overal meesleuren. Vandaar: “Zalig zij de armen van geest”, een uitnodiging om alles wat je materieel bezit, alles wat je denkt te weten en dan vooral het zelfbeeld dat je hebt opgebouwd, innerlijk los te laten. Zo keer je terug naar een wonderlijke kwaliteit die je als kind had: onschuld en openheid. Travel light my friend. Hoe doe je dat? Door meer te weten. Want hoe meer je weet, hoe meer je begint te beseffen dat je eigenlijk niets weet. Vraag het aan de Pythia (3).

Wijsheid

Boek in de Linkerhand

In het boeddhisme is wisdom of wijsheid de noodzakelijke complement van method of skilful means. Wijsheid refereert naar het aspect emptiness, een schitterend theoretisch concept dat vaak misbegrepen wordt als een negatieve of doodse ‘leegte’. Methode refereert naar goed handelen (4), bodhicitta (de nobele wens om te ontwaken voor het welzijn van alle wezens) en mededogen of compassion (de wens dat niet alleen ik maar ook alle anderen vrij mogen zijn van lijden).

Zwaard en Boek symboliseren het samengaan van theorie en praktijk. Beide aspecten zijn belangrijk, tenminste als je op niveau wil mediteren. Een dokter moet eerst theorie studeren alvorens hij tot praktijk kan overgaan. In meditatie ligt dat niet zo anders.

Het uiteindelijke doel is buddhahood of de eenheid van wijsheid en methode. Dit is veel meer dan “walk your talk” en overstijgt het dualistisch denken. ‘Liefde’ heette dat in de godsdiensten van het boek maar die term is uitgehold en volledig out of fashion. ‘Non-dualisme’ is al een tijdje hip. Dit heeft absoluut niets te maken met een gesofistikeerde intellectuele pose maar alles met meditatie op hoog niveau. In het Tibetaanse boeddhisme onderscheidt men drie wegen naar eenheid of non-dualisme (5).

We sluiten af met volgend non-duaal advies:

“The method for intending to practice ... is the pure teaching on sincerely thinking of death.
If you don’t take the thought of death to heart, your Dharma practice will only stray into self-aggrandizement and the performance of rituals for pay.
It is therefore a profound teaching to take to heart the thought of death three times every single day.”

— yogi Shabkar, Flight of the Garuda

1. An Oxford-educated rapper with discrimination

Vergelijk dit met de open brief van Apple baas Jim Cook.

Verder: WHO IS FUNDING BLACK LIVES MATTER AND WHY?

2. Anti-discriminatie is Afleiding

Waarom wordt ‘discriminatie’ in zo’n verkeerd daglicht gesteld? Discriminatie betekent dat je voor jezelf kan denken. Dat is goed voor jou, niet voor wie je baasje wil zijn. Machthebbers en tv-experts bepalen graag voor jou wat je moet denken. De grens tussen voorlichting en oplichting is dun. Mediabazen, politici, technocraten, club voorzitters, goeroes, psychopaten en ceo’s hebben allen één trekje gemeen: zij manipuleren graag. Manipuleren is een survival of succes strategie die we als kind aanleren. We doen het allemaal onbewust. Op zich is daar niets verkeerds aan: it’s about getting what you want. De vraag is alleen met welke intentie je dat later blijft doen als influencer of opinieleider. Het wordt pas gevaarlijk wanneer je andere mensen als ‘inferieur’ of ‘middel naar jouw doel’ begint te zien. Dan begin je aan zelfoverschatting en ego-inflatie te lijden. Wat je dan vaak hoort is dat het volk ‘te dom’ is. Of dat de kiezers, de kijkers, het personeel, de volgelingen of de leden van de club niet in staat zijn om voor zichzelf te denken. Ik heb mij daar zelf aan bezondigd. Totdat ik door begon te krijgen dat ‘de anderen’ je eigenlijk een spiegelbeeld voorhouden.

Hoe dan ook, in alle machtsposities vind je een sterk verhoogde concentratie aan omhooggevallen typetjes. Hun grote angst is dat gewone mensen hun legitimiteit, beslissingen of officiële verhaal openlijk in vraag durven stellen. Ze hebben een fragiel zelfbeeld en illusie van superioriteit in stand te houden. Daarom omringen ze zich met een kliek jaknikkers en gatlikkers die enkel vertellen wat zij willen horen. Door die filter dulden ze steeds minder tegenspraak, verliezen ze gradueel het contact met de basis of de realiteit, vinden ze elke opbouwende kritiek beledigend of bedreigend en vertonen ze steeds meer tirannieke trekjes. De mensen zijn immers niet zo dom dat ze geen elementair onderscheid kunnen maken tussen waar of vals of goed en kwaad. Dat mag alleen niet teveel blijken en public. Spontane tegenmanifestaties worden verboden. Protest wordt gerecupereerd, kunstmatig geregisseerd en geënsceneerd. Voor elke macht is het hooghouden van de schijn en het controleren van het narratief een top prioriteit. Daarom is er in het medialandschap zo’n onwaarschijnlijke machtsconcentratie. Nieuws wordt propaganda: een non-stop loop of herhaling van eenzijdig nieuws en simpele slogans. Dat is bedoeld om je aandacht naar wens vast te houden (engagement) of af te leiden. Trigger woordjes zoals conspiracy worden als thought stoppers en commando’s gebruikt. Net zoals je een hond traint. Ik maak wel een onderscheid tussen inlichten, goed opvoeden en bewust misleiden. Het gaat om de intentie.

De paradox is dat er in deze tijden van 24/7 news feed en breaking news nog nooit zo veel fake news en zo weinig betrouwbare informatie geweest is. De brave burger mag slechts ‘selectief’ en ‘op commando’ bang en boos zijn. De pc police of politiek-correcte denkpolitie bepaalt de waan van de dag en welke woordjes je wel of niet mag gebruiken. Loop je niet in de pas, dan krijg je in eerste instantie public ridicule & shaming over je heen. Volstaat dit niet om de ketters, ontkenners en weerbarstigen het zwijgen op te leggen, dan wordt de arm der wet ingeschakeld. Je krijgt een index (een lijst van foute mensen, verboden boeken of web sites) en een heel scala aan anti-discriminatie, hate speech, denial, en fake news regeltjes en wetten die elke afwijkende mening censureren of strafbaar maken. Einde van de vrije meningsuiting.

Discriminate & be your own judge.

De remedie tegen afleiding en desinformatie is zo simpel:

Licht jezelf in over wat er uiterlijk in de wereld gaande is, ga actief op zoek naar contrarian views. Er bestaan geen goede redenen om iemand te censureren. Gekken vallen vanzelf door de mand, die zijn niet gevaarlijk. Het zijn de kritische standpunten die door de gevestigde orde als gevaarlijk worden beschouwd.
Mediteer en volg het advies van Boeddha: gebruik je innerlijk licht.

3. De Pythia: de hogepriesteres van het orakel van Delphi die lovend was over Socrates, zie de eerdere musing “Niet Weten”.

4. Goed handelen: de zes paramitas

Een kandidaat bodhisattva traint in woord en daad. De zes paramitas zijn zes positieve kwaliteiten die je in de praktijk moet brengen. Yogi’s, joden, christenen en moslims zullen hun deugden en geboden herkennen. Ethiek is een aspect van meditatie dat we liever overslaan. De zes paramitas zijn:

Vrijgevigheid
Discipline: afzien van wat schadelijk is
Geduld
Ijver: vreugde vinden in het goede, positieve en heilzame
Meditatieve concentratie: niet gemakkelijk af te leiden
Wijsheid en discriminatie

Onaantrekkelijk en niet bepaald commercieel. Het lijkt wel alsof onze massa cultuur de tegenovergestelde waarden promoot:

Gierig egoïsme of het stupide neoliberale credo: “Greed is good”
Verslaving aan een stresserende en toxische levensstijl
Instant gratificatie
Fascinatie voor negatieve en duistere zaken
Moeilijkheden met concentratie (ultra-short attention span)
Oppervlakkigheid en intellectuele luiheid

5. Drie wegen naar verlichting: traag of snel en buiten de tijd

In de sutrayana context baseert men zich op de sutras of de ‘geschriften’, de weg is traag maar zeker. Het bereiken van de verlichting in dit leven wordt niet mogelijk geacht, je hebt minstens 400 levens nodig om dit pad te bewandelen. Geduld is aangewezen. Ik vergelijk dit met groene en blauwe skipistes. In de tantrayana context is de leercurve steiler maar ook gevaarlijker, je begeeft je op rode en zwarte pistes. Verlichting in dit leven wordt mogelijk geacht, maar de kans dat je valt en anderen in jouw val meesleurt is groot. Daarbuiten is er nog een derde optie: hors piste Free Ride. Dit was vroeger zeer geheim en kan je zelfs geen weg meer noemen: dzogchen, mahamudra of het pad van de boeddha’s. Op basis van de inherente grote perfectie (van deze imperfecte wereld) verwerpt men niets meer (zoals in sutrayana) en probeert men ook niets meer te transformeren (zoals in tantrayana). Dit is geen exclusiviteit binnen het boeddhisme, elke grote traditie heeft haar equivalent van optie 3. Hier geldt:

Er is geen pad naar verlichting.
Enkel de verlichting van jouw pad.

Ik zie de drie opties eerder als de opeenvolgende stadia van elk leerproces dan als aparte wegen. Je begint uiteraard altijd met de basis: orale of geschreven instructies. Nadien waag je je aan moeilijker passages. Wanneer je je in de meest extreme omstandigheden vrij en moeiteloos kan uitdrukken ont-dek je nieuwe horizonten. Let wel, dit zijn louter conceptuele en grove simplificaties van zaken die in onze directe beleving één zijn.