Drama!
Wat is de beruchte dramadriehoek? Hoe keer je het om? Over kinderen, volwassenen en verantwoordelijkheidszin. "Houston, we have a problem!"
De dramadriehoek (1) is één van de betere management tools die ik in mijn carrière gevonden heb. Het is universeel toepasbaar, schittert in zijn eenvoud en geeft bruikbaar inzicht in menselijk gedrag. Negatief gedrag met dramatische gevolgen voor jezelf en anderen, thuis, op school of op het werk. Drama maakt van de samenleving en je eigen leven een hel. In meditatie willen we dit tij keren. Let’s have a look.
Voor wie er nog niet mee vertrouwd is, in het kort: de dramadriehoek beschrijft het perverse rollenspel waarbij men zich afwisselend de rol van weerloos slachtoffer (victim), boze aanklager/dader (perpetrator/bully) of goede redder (saviour) aanmeet. Er gebeurt iets heel erg en jij bent het onbegrepen slachtoffer, jij zal de dader aanklagen en hopen dat iemand jou begrijpt en uit die benarde situatie komt redden. De dader van het misdrijf zal de zaak omdraaien en jou beschuldigen, hij had geen andere keuze om de zaak te redden en wentelt zich nu zelf in de slachtofferrol. De nobele redder springt ongevraagd in de bres en ergert zich aan het feit dat het slachtoffer niets onderneemt, hij wordt aanklager. Je vindt goede informatie en veel meer voorbeelden op het net.
Het slachtoffer is de sturende rol. “Als slachtoffer van een misdrijf kan ik daar toch niets aan doen?” zal je opwerpen. Inderdaad. Het is niet de bedoeling om misdaden goed te praten door de schuld of ‘het uitlokken’ bij het slachtoffer te leggen. Victim blaming of het ‘aanklagen’ van het slachtoffer is opnieuw perversiteit in volle actie. Blame is the name of the game. ‘Schuld’ is een ander woord voor ‘drama’ en je zou evengoed kunnen spreken van de schuld-driehoek.
Het ‘perverse’ zit in de onvolwassen houding die nog meer olie op het vuur gooit:
Aandacht of focus gericht op het probleem, niet op de oplossing.
Reactie gebaseerd op angst, niet op je drijvende passie.
Ongelijkheid tussen de partijen
Het slachtoffer voelt zich inferieur en miskent zijn eigen mogelijkheden.
De aanklager voelt zich superieur door anderen naar beneden te halen.
De superieure redder miskent de zelfredzaamheid van anderen.
Vermijden van verantwoordelijkheid: het is de schuld van een ander!
Het hulpeloze slachtoffer wil dat een ander het voor hem doet.
De aanklager wijst anderen agressief aan als schuldige/verantwoordelijke.
De ouderlijke redder helpt ongevraagd en houdt de andere hulpbehoevend.
Met behulp van de driehoek ontwijk je zinloze discussie over schuld en zoek je naar een praktische uitweg:
Hoe pak ik die erge situatie aan en hoe vermijd ik dat het nog erger wordt?
Je kan die negatieve spiraal in een positieve dynamiek omtoveren als je jouw aandacht richt op positieve oplossingen en de rollen constructief maakt:
Het slachtoffer wordt een kwetsbaar persoon die leert om met pijn om te gaan en in creativiteit om te zetten.
De aanklager wordt een assertief persoon die niet langer schuldigen opspoort en enkel opbouwende kritiek brengt.
De redder wordt een helper die de ander in zijn kracht en waardigheid laat en enkel op aanvraag tussenkomt.
In deze ‘succes driehoek’ geldt gelijkheid tussen de partijen, schuif je de schuld niet langer af op iets of iemand anders en neem je naar best vermogen jouw eigen verantwoordelijkheid op.
As usual bekijk ik drama op drie niveaus: sociaal, psychologisch en filosofisch.
People & Planet or Profit?
“Weet je wat het probleem is? Neen, dat is het niet! Ik zal u vertellen wat het échte probleem is! Het is blabla …” Problemen, meer dan oplossingen, domineren sociale gesprekken.
De argeloze massa wordt regelmatig opgeschrikt door alarmerende meldingen in de media: “We hebben een groot probleem!” Gelukkig hebben we de media om ons attent te maken op vele zaken waarvan we niet eens wisten dat ze een probleem waren.
Ik vind de driehoek een fantastische tool in een ontspoorde maatschappij die zoveel drama promoot en perverse rollen professionaliseert. Pers & politiek meten zich gretig de rollen van aanklager & redder aan: “Wie is hier de schuldige? Wie had dat moeten voorkomen? Vind U niet dat U ontslag moet nemen?” en “Wij moeten het volk redden!” Met die bril aan zien ze zichzelf als verheven boven een massa hulpeloze kleine kinderen en menen zij het recht te hebben om iedereen continu te berispen voor het zoveelste vermeende kwaad en/of te behoeden tegen de allernieuwste dreiging.
Alarmfase 4, Code Rood!
Een prachtig voorbeeld van psychologische projectie. Wie zijn de kleine kinderen eigenlijk als je merkt dat wereldleiders zich steeds meer als kleuters gedragen? Het rationele debat ruimt plaats voor infantiele en emotionele ‘tweets’. Het is geen toeval dat boze en huilende kinderactivisten door de media en het establishment ten tonele worden gevoerd om hun kruistochten te leiden. Van kruistochten gesproken, fanatieke gelovigen en extremistische bewegingen teren op drama, of het nu gaat om bebaarde religieuze fundamentalisten, gemaskerde amokmakers of schoolgaande activisten. De drama taal die ze hanteren barst van nakend onheil, onrechtvaardigheid, crisis, terreur, oorlog, hel en verdoemenis, aanklachten tegen het kwaad, schuld en boete, schaamte en straf, het is vijf na twaalf en dringende actie is vereist anders vallen er ontelbare slachtoffers, er is maar één simpele oorzaak waarover we geen enkele discussie meer dulden want 99% van de tv-experts zijn het met ons eens, we moeten de wereld redden en de rangen sluiten, ketters nagelen we aan de schandpaal, er is maar één exclusief en peperduur redmiddel zonder het welke we allemaal doodgaan: meer taksen, meer controle en minder vrijheid:
Gehoorzaam en betaal. De firma dankt U.
Ik stel mij in zo’n situatie altijd 3 simpele vragen:
Is it true? Is er wel een groot probleem?
Right solution? Is de voorgestelde oplossing wel de enige en de beste?
Cui Bono? Wie heeft hier baat bij? Niet enkel financieel, ook in termen van macht.
Op basis van onderzoek kom ik meestal tot de conclusie dat een zelfverklaarde elite of lobby club ons iets wijs wil maken. Hoe prominenter People & Planet (het algemeen welzijn) naar voren worden geschoven, hoe meer Profit (het belang van enkelen) hierachter schuilt.
Mijn advies luidt:
Keep Calm.
Check the Facts.
Follow the Money.
Een variante op de dramadriehoek heet PRS: Problem - Reaction - Solution (2). Dit is de klassieke truc van elkeen die iets wil bereiken dat niemand wil. Vind een groot probleem uit en overtuig iedereen van het bestaan ervan. Maak ze bang, hou ze dom en verkoop dan de oplossing die je wil. Misschien gaan ze je zelfs nog bedanken.
Psychological Drama
Die perverse strategieën worden op prille leeftijd ontwikkeld. Herken dit rollenspel in de anderen en in jezelf, verleg je aandacht, wees constructief en vermijd onnodig lijden. Het kenmerk van volwassen mensen is dat ze niet langer in de val trappen van drama of schuld. In tegenstelling tot kleuters kunnen volwassenen een open en tegenstrijdig debat voeren en een oplossing onderhandelen. Meningsverschillen geven niet langer aanleiding tot kinderlijk drama maar leiden tot wederzijds respect en waardering.
Tot zover kan conventionele psychologie ons brengen, maar in meditatie willen we net iets verder gaan. Psychologie helpt ons om de schadelijke en pijnlijke effecten van drama te mitigeren. Filosofie onderzoekt de diepere oorzaak van alle drama.
Spiritual Drama
In meditatie leren we in de eerste plaats om drama rustig te observeren.
De antieke filosofische tradities stellen als onderzoekshypothese dat de foute identificatie met het ego, de illusie van afgescheidenheid, de bron is van alle drama en dus van al ons lijden. Het ego (of de vlieg) is van nature een drama queen. Het is zeker geen goed idee om het ego te demoniseren, dit vereist een andere aanpak.
Er zijn grofweg drie manieren waarmee je in spiritualiteit met drama leert omgaan. In stijgende volgorde van moeilijkheid zijn deze:
Drama mijden
De meeste spirituele leefregels zoals ‘anderen niet beoordelen/schaden/doden’ en ‘vergeven’ zijn gericht op het niet voeden van extern geweld en sociale conflicten.
Drama transformeren
Drama is krachtvoer voor je meditatieve praktijk en een gouden opportuniteit om compassie en geweldloosheid innerlijk te oefenen en te verdiepen.
Drama? Word Wakker. Er is geen probleem.
Drama (of ego) wordt doorprikt als filter, leugen, illusie of spel (Leela, dynamic display of Samantabhadra) en is de manifestatie van een inherente perfectie.
Leren mediteren zal je helpen om rustig en met je voeten op de grond te blijven. Je bent op je hoede voor figuren die zich opwerpen als redder. Paranoia en massahysterie zullen steeds minder impact op je hebben. Problemen zal je steeds meer zien als uitdagingen en opportuniteiten. Je brengt foute zaken aan het licht zonder aan te klagen. Het Hebreeuwse woord ‘Satan’ betekent letterlijk ‘aanklager’ en ‘tegenstander’. De opstellers van de Bijbel wisten blijkbaar iets over over de drama dynamiek.
De blijde of basisboodschap van elke verlichte filosofie is dat het leven fundamenteel goedaardig en OK is. Dit vertrouwen zal de diepgewortelde angst die aan de basis ligt van zoveel drama stilaan onderuit halen. Het universum zien als als een vijandige plek en het product van zinloos toeval is een dwaling (my opinion). Blijf verwonderd.
De dramadriehoek is een model voor communicatie en samenwerking bedacht door Stephen Karpman en stamt uit de transactionele analyse.
2. PRS: Problem -> Reaction -> Solution
PRS is gebaseerd op de Hegeliaanse dialectiek: these - antithese - synthese. De aanslagen van 11 september zijn de perfecte drama case: onschuldige slachtoffers, een dader, een reddingsactie. PRS: wereldschokkend nieuws, er moet iets gebeuren, een krachtdadige reactie en een rampzalige oplossing. Het duo Bush & Blair, duidelijk niet vertrouwd met de drama driehoek, lanceren een vergeldingsoorlog in Irak op basis van niet bestaande weapons of mass destruction. Dit leugentje om bestwil levert Tony Blair een beschuldiging van oorlogsmisdaden op alsook zijn bijnaam Tony Liar. Een intelligence foutje gaf hij later toe, maar we mochten hem toch nog bedanken voor het liquideren van een dictator. Magere troost voor de verwanten van de Britse soldaten die in Irak gesneuveld waren. Geweld verspreidt zich als vuur en het conflict breidt uit naar Afghanistan, Pakistan, Libië en Syrië. Gevolg? Een super-drama: ontelbaar veel doden en de grootste golf van massamigratie sedert de tweede wereldoorlog: 17 miljoen vluchtelingen en 34 miljoen mensen die binnen hun landsgrenzen verplaatst werden (schatting van de situatie anno 2015).
Volgens deze studie van het Watson Institute of International and Public Affairs at Brown University (United States Budgetary Costs and Obligations of Post-9/11 Wars through FY2020: $6.4 Trillion) bedraagt de kost van 20 jaar oorlog in het Midden-Oosten 6,4 triljard dollar en meer dan 800.000 doden als direct gevolg van de gevechten. Een groot succes voor de militaire industrie, maar hadden we echt niets verstandigers kunnen doen met al dat geld dat we aan dood en vernieling hebben gespendeerd?
Noorderburen die geldsporen opvolgen. Dit is wat echte journalisten doen.